ସମଗ୍ର ଉତ୍କଳର ମଉଡମଣି ପୁରୁଷୋତ୍ତମ କ୍ଷେତ୍ର ର ରାଜା ଗଜପତି ସେ ହେଉଛନ୍ତି ମହାପ୍ରଭୁ ଶ୍ରୀଜଗନ୍ନାଥ ଙ୍କ ପ୍ରଥମ ସେବକ ଠାକୁର ରାଜା କିନ୍ତୁ ସେ ନିଜକୁ ରାଉତ ବା ସେବକ ମହାପ୍ରଭୁ ଶ୍ରୀଜଗନ୍ନାଥ ଙ୍କ ରୂପେ ନିଜକୁ ସମର୍ପିତ କରି ଆସିଛନ୍ତି। ଅଣସର ଘରେ ଠାକୁରମାନଙ୍କ ଆରୋଗ୍ୟ ଲାଭ ପାଇଁ ସଦା ସର୍ବଦା ଖବର ରଖନ୍ତି। ଜ୍ୟେଷ୍ଠ କୃଷ୍ଣ ଦ୍ଵାଦଶୀ ତିଥିରେ ଅଣସର ନୀତି ମଧ୍ୟରେ ରାଜପ୍ରସାଦ ନୀତି ଅନୁଷ୍ଠିତ ହୋଇଥିଲା। ଏହି ଦିନ ଠାକୁର ଙ୍କ ସୁସ୍ଥ ହେବା ଖବର ଦେବାକୁ ଅଣସର ସମୟରେ ମହାପ୍ରଭୁ ଙ୍କ ଶ୍ରୀଅଙ୍ଗରେ ଲାଗି ହୋଇଥିବା ଚନ୍ଦନ ଲେପନ,କରାଳ ଚନ୍ଦନ ଓ ଶ୍ରୀଅଙ୍ଗ ପାଟ ବସ୍ତ୍ର ଏକ ରୂପା ଥାଳିରେ ଶୁଦ୍ଧ ଲାଲ କନାରେ ଘୋଡାଇ ବାଜା ବାଜଣା ଶୋଭାଯାତ୍ରାରେ ଗୁପ୍ତ ସେବା ରେ ନିୟୋଜିତ ଦୈତାପତି ସେବକ ମାନେ ଶ୍ରୀ ନ ଗ ର ବା ରାଜପ୍ରସାଦକୁ ଯାଇ ଗଜପତି ରାଜା ଠାକୁର ରାଜା ଙ୍କୁ ଅର୍ପଣ କରି ମହାପ୍ରଭୁ ଶ୍ରୀଜଗନ୍ନାଥଙ୍କ ଆରୋଗ୍ୟ ଲାଭ କରିବାର ଖବର ଦିଅନ୍ତି।ଏହାକୁ ରାଜପ୍ରସାଦ ବିଜେ ନୀତି କୁହାଯାଏ। ରାଜପ୍ରସାଦ ବିଜେ ନୀତି,ତା.୧୫.୦୬.୨୦୨୩, ଗୁରୁବାରଜ୍ୟେଷ୍ଠ କୃଷ୍ଣ ଦ୍ଵାଦଶୀ ତିଥି।ଶାସ୍ତ୍ରରେ କୁହାଯାଇଛି, ସବୁ କ୍ଷେତ୍ର ମଧ୍ୟରେ ରାଜା ହେଉଛି ‘ପୁରୁଷୋତ୍ତମ’ କ୍ଷେତ୍ର ବା ପୁରୀ। ପୁଣି କୁହାଯାଇଛି, ସବୁ ଦେବତାଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ରାଜା ହେଉଛନ୍ତି ‘ପୁରୁଷୋତ୍ତମ’ ବା ଶ୍ରୀଜଗନ୍ନାଥ। ଏହା ଅଣସର ସମୟର ଏକ ନୀତିରୁ ମଧ୍ୟ ସ୍ପଷ୍ଟ ଭାବେ ପ୍ରତିପାଦିତ ହୁଏ। ଅଣସର ଘରେ ଜରରେ ପଡ଼ିଥିବା ଠାକୁରମାନଙ୍କୁ କେବଳ ଯେ ପଣାଭୋଗ କରାଯାଇଥାଏ, ତାହା ନୁହେଁ। ସେହି ତରଳ ଭୋଗ ସହିତ ଲିଆ, ଗୁଡ଼ଖଈ ଏବଂ ପଣସ, ଆମ୍ବ ଆଦି ଶୀତଳ ଭୋଗ ମଧ୍ୟ କରାଯାଇଥାଏ। ଏହି ଭୋଗ ପିଢ଼ା ଆଦି ପଡ଼ି ଓ ଘଣ୍ଟି ଆଦି ବାଜି ହୁଏନାହିଁ। ଏହା ସର୍ପା ମଣୋହି ବିଧିରେ କେବଳ ଦୁଇ ହାତରେ ଟେକିଧରି ସମର୍ପଣ କରାଯାଇଥାଏ।ଅଣସର ଏକାଦଶୀ ଦିନ ଦଶମୂଳ ମୋଦକ ଲାଗି ପରେ ଠାକୁରମାନେ ସୁସ୍ଥ ହୋଇ ଉଠିଛନ୍ତି। ଗତକାଲି ସେମାନଙ୍କୁ ଚନ୍ଦନଲାଗି ମଧ୍ୟ କରାଯାଇଛି। ସେହି ଘୋରା ଚନ୍ଦନରେ କର୍ପୂର, କେଶର ଆଦି ମିଶିଥାଏ। ରାଘବ ଦାସ ମଠ ଦେଇଥିବା ୨୨ ହାଣ୍ଡି ଖଇ ଓ କୋରା ଏବଂ କଦଳୀ, ପଣସ, ଆମ୍ବ ଆଦି ଫଳ ଭୋଗ ହୁଏ। ପାଳିଆ ଖୁଣ୍ଟିଆ ସେବକ ମଣିମା ଡାକ ଦେଇଥାଆନ୍ତି ଏବଂ ହଡ଼ପ ନାୟକ ସେବକ ବିଡ଼ିଆ (ପାନ) ମଣୋହି ଯୋଗାଇଥାଆନ୍ତି। ପୂର୍ବରୁ କେବଳ ସୁବାସିତ ଶୁକ୍ଳ ପୁଷ୍ପ ଲାଗି ହେଉଥିବା ବେଳେ, ଏକାଦଶୀ ଠାରୁ ଶ୍ରୀବିଗ୍ରହମାନେ ବିଭିନ୍ନ ରଙ୍ଗର ସୁବାସିତ ଫୁଲ ଓ ତୁଳସୀ ଆଦି ଲାଗି ହୋଇଛନ୍ତି। ଆଜି ଆଷାଢ କୃଷ୍ଣପକ୍ଷ ଦ୍ୱାଦଶୀ ତିଥି ଏହି ତିଥିରେ ଅଣସର ଦ୍ୱାଦଶୀ ନୀତି ପାଳିତ ହୋଇଥାଏ। ଏହି ନୀତି ବିଶେଷ ମହତ୍ତ୍ବପୂର୍ଣ୍ଣ କାରଣ,ଏହିଦିନ ରାଜପ୍ରାସାଦକୁ ରାଜପ୍ରସାଦ ବିଜେ କରାଯାଏ। ରାଜପ୍ରାସାଦ ହେଉଛି ଶ୍ରୀମନ୍ଦିର ସିଂହଦ୍ୱାରର ଅନତିଦୂରରେ, ବଡ଼ଦାଣ୍ଡର ରଥଖଳାଠାରେ ଥିବା ଶ୍ରୀନଅର। ଏହା ଗଜପତି ମହାରାଜାଙ୍କ ନିବାସ। ରାଜପ୍ରସାଦ ହେଉଛି ରାଜ୍ୟର ରାଜା ରୂପେ ସ୍ୱୀକୃତ ଶ୍ରୀଜଗନ୍ନାଥଙ୍କର ପ୍ରସାଦ। ଏ ପ୍ରସଙ୍ଗରେ ସୂଚନାଯୋଗ୍ୟ ଯେ ପରମ୍ପରା କ୍ରମେ ଗଜପତି ମହାରାଜା ମାନେ ଶ୍ରୀଜଗନ୍ନାଥଙ୍କୁ ହିଁ ରାଜ୍ୟର ରାଜା ରୂପେ ସ୍ୱୀକାର କରି, ନିଜେ ରାଉତ ବା ସେବକ ରୂପେ ତାଙ୍କର ସେବା କରି ଆସିଛନ୍ତି। ଶ୍ରୀଜଗନ୍ନାଥ ସ୍ୱୀକୃତ ହୋଇଛନ୍ତି ରାଷ୍ଟ୍ରଦେବତା ରୂପେ। ଏଣୁ ଅଣସର ଦ୍ୱାଦଶୀ ଦିନ ରାଜାଙ୍କ ପ୍ରାସାଦକୁ ରାଜପ୍ରସାଦ ବିଜେ ହୋଇଥାଏ। ଏହି ରାଜପ୍ରସାଦ କ’ଣ, ତାହା ବିଶେଷ ମହତ୍ତ୍ବପୂର୍ଣ୍ଣ। ତାହା ପ୍ରଭୁଙ୍କୁ ଭୋଗ ବା ନୈବେଦ୍ୟ ହୋଇଥିବା କୌଣସି ପ୍ରକାରର ପ୍ରସାଦ ନୁହେଁ। ତାହା ହେଉଛି ପ୍ରଭୁଙ୍କ ଶ୍ରୀଅଙ୍ଗର ଛଡ଼ା ସାମଗ୍ରୀ। ଅଣସର ଘରେ ନୂତନ ଭାବରେ ଶ୍ରୀବିଗ୍ରହମାନଙ୍କର ଅଙ୍ଗଗଠନ ପୂର୍ବରୁ, ତାଙ୍କ ଶ୍ରୀଅଙ୍ଗରୁ ଯେଉଁସବୁ ଚନ୍ଦନ, କରାଳ, ପାଟଡୋର ଇତ୍ୟାଦିକୁ ବାହାର କରି ଦିଆଯାଇଥାଏ, ସେହିଥିରୁ କିଛିକୁ ରୁପାଥାଳିରେ ପଟୁଆର ସହ ଶ୍ରୀନଅରକୁ ନିଆଯାଏ। ଘଣ୍ଟ, ଛତା ଓ କାହାଳୀ ଆଦି ସହିତ ସେହି ପଟୁଆର ଯାଏ। ତାହାଦ୍ୱାରା ରାଜାଙ୍କୁ ସୂଚିତ କରାଯାଏ ଯେ ପ୍ରଭୁ ସୁସ୍ଥ ହେଲେଣି। ଆଜି ସକାଳ ସୁଦ୍ଧା ଭୋଗମଣ୍ଡପ ନୀତି ସରିବା ପରେ , ଭଣ୍ଡାର ଘରୁ ରୂପା ଥାଳି ନେଇ ଦକ୍ଷିଣ ଦ୍ୱାର ଲଣ୍ତାବର୍ତ୍ତ ଉପରେ ଆସ୍ଥାନ ପ୍ରତିହାରୀ ପକାଇଥିବା ପାହାଡା ଉପରେ ରଖାଯାଇଥାଏ। ଚାଙ୍ଗଡା ମେକାପ ଯୋଗାଇଥିବା ପାଟକନା ସେହି ରୂପା ଥାଳି ମାନଙ୍କଉପରେ ପକାଇ ଦିଆଯାଏ।ଦଇତାପତି ସେବକ ମାନେ ଅଣସର ପିଣ୍ଡିରୁ ଶ୍ରୀ ଅଙ୍ଗଚନ୍ଦନ, କରାଳ ଓ ପାଟଡୋରି ଉକ୍ତ ଥାଳିରେ ରଖି ଘଣ୍ଟ , ଛତ୍ର , କାହାଳୀ ସହ ତଳିଛ ମହାପାତ୍ର ଓ ପ୍ରଧାନୀ ସେବକ ହାତ ପଇଠ ହୋଇ ଆଗେ ଆଗେ ପଟୁଆରରେ ଶ୍ରୀନଅର ଅଭିମୁଖେ ଯାଇଥାନ୍ତି। ଶ୍ରୀନଅରରେ ଉପସ୍ଥିତ ହେବା ପରେ ସେଠାରେ ରାଜାଙ୍କ ଛୁଆଁ ଶାଢ଼ୀମାନ ଦଇତା , ପତିମହାପାତ୍ର , ତଢାଉ, ଦେଉଳ କରଣ ଓ ତଳିଛ ମହାପାତ୍ର ପ୍ରଦାନ କରନ୍ତି। ସେଠାରେ ଗଜପତି ମହାରାଜ ପ୍ରସାଦ ସେବନ ପରେ ଦଇତାପତି ସେବକମାନେ ମହାପ୍ରଭୁଙ୍କ ସୁସ୍ଥତା ସଂପର୍କରେ ଗଜପତିଙ୍କୁ ଅବଗତ କରିବା ସହ ରଥଯାତ୍ରା ଓ ଗୁପ୍ତନୀତି ସଂପର୍କରେ ସୂଚନା ଦେବେ। ଏ ପ୍ରସଙ୍ଗରେ ଉଲ୍ଲେଖନୀୟ ଯେ ଅଣସର ନୀତି ଶେଷ ନହେବା ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଠାକୁର ମାନଙ୍କୁ ଲାଗି ହେଉଥିବା ଫୁଲ, ଚନ୍ଦନ ଆଦିକୁ ଅଣସର ଘରୁ ବାହାରକୁ ନିଆ ନ ଯିବାର ବିଧାନ ରହିଛି। ନୀଳାଦ୍ରି ମହୋଦୟରେ ଏ ନେଇ ନିଷେଧ ଅଛି। ତେବେ କେବଳ ଅଣସରରେ ଲାଗି ହେଉଥିବା ଫୁଲ, ଚନ୍ଦନ ଆଦି ନୁହେଁ, ଅଣସରବେଳେ ଠାକୁରମାନଙ୍କୁ ଭୋଗ ହେଉଥିବା ଆମ୍ବ, ପଣସ ଆଦି ଫଳର ଚୋପା ଓ ମଞ୍ଜି ଇତ୍ୟାଦିକୁ ମଧ୍ୟ ଅଣସର ଶେଷ ନହେବା ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ବାହାରକୁ ନିଆଯାଏ ନାହିଁ। ଅଣସର ଘରର ଗୁପ୍ତନୀତିରେ ବହୁ ସଂଖ୍ୟକ ଦଇତା ସେବକଙ୍କ ସହ ପତି ସେବକ ଭାଗ ନେଇଥାନ୍ତି। ସେମାନେ ସେଠାରେ ମୁଖ୍ୟତଃ ସେହି ଫଳ ଓ ଛେନା ଭୋଗ ଆଦି ଖାଇ ଥାଆନ୍ତି। କିନ୍ତୁ ସେହି ବିପୁଳ ପରିମାଣର ଚୋପା ଓ ମଞ୍ଜି ଆଦି ବର୍ଜ୍ୟ ସାମଗ୍ରୀ ସେହିପରି ଅଣସର ଘରେ ଜମା ହୋଇ ରହିଥାଏ। ତାହାକୁ ଜୁଣ କୁହାଯାଏ। ଦୀର୍ଘ ୧୫ଦିନ ସେହିପରି ରହିବାପରେ, ନବଯୌବନ ଦର୍ଶନ ଦିନ, ଅର୍ଥାତ୍ ଶୁକ୍ଳ ପ୍ରତିପଦାର ପ୍ରାତଃ କାଳରେ ହିଁ ସେସବୁକୁ ମନ୍ଦିର ମଧ୍ୟରୁ ବାହାର କରାଯାଏ। କିନ୍ତୁ ବିସ୍ମୟକର ବିଷୟ ଏହି ଯେ ଦୀର୍ଘ ପନ୍ଦରଦିନ ଧରି ମନ୍ଦିର ଭିତରେ ଗଦାହୋଇ ରହିଥିଲେ ମଧ୍ୟ ସେଥିରୁ ଦୁର୍ଗନ୍ଧ ହୋଇ ନ ଥାଏ। କିନ୍ତୁ ବାହାରକୁ ଅଣାଗଲା ପରେ ଦୁର୍ଗନ୍ଧ ହୋଇଥାଏ।
ଉପସ୍ଥାପନ : ଦାମୋଦର ପାଢ଼ୀ, ଅବସରପ୍ରାପ୍ତ ଜିଲ୍ଲା ଲୋକସମ୍ପର୍କ ଅଧିକାରୀ